قاصدک یا کاسنی بری از گیاهان دارویی پرخاصیت است که طی قرن های گذشته از همه قسمت های آن بخصوص ریشه، برگ ها و گل قاصدک در طب سنتی کشورهای مختلف از جمله ایران، چین، هند، روسیه و مکزیک استفاده می شده است.
از جمله خواص برگ و ریشه قاصدک می توان به لاغری، درمان کم خونی، دیابت، سلامت استخوان، چشم، کبد، کلیه ها، کاهش کلسترول و فشار خون بالا، سلامت پوست و مو، درمان یبوست و اسهال، عفونت، التهاب و زردی اشاره کرد.
طبع قاصدک سرد و خشک است.
جالب است بدانید:
- گل قاصدک تنها گلی است که چرخه حیاتش شباهت زیادی به سه جرم آسمانی خورشید، ماه و ستارگان دارد. گل های زرد آن شبیه خورشید، سر کروی شکل آن شبیه ماه و دانه های پراکنده اش به ستاره ها شباهت دارد.
- گل های قاصدک صبح ها باز شده و شب ها بسته می شوند.
- تا سال 1800 میلادی مردم گیاه قاصدک را همانند علف های هرز از باغچه خارج می کردند تا گیاهان دیگری همچون بابونه در باغچه بکارند.
- کلمه قاصدک در زبان انگلیسی (dandelion) در واقع فرانسوی و به معنای دندان شیر است که به دلیل برگ های دندانه دار این گیاه نامگذاری شده است.
- این گیاه به خانواده آفتابگردان تعلق دارد.
- حدود 100 گونه مختلف قاصدک وجود دارد که همگی دارای خواص بی شماری هستند.
- از ریشه قاصدک می توان به عنوان جایگزینی برای قهوه استفاده کرد.
- اگر قاصدک را بچینید به مرور ساقه های آن کمتر رشد می کند تا در معرض چینش قرار نداشته باشند!
در ادامه با پرشین استار همراه شوید تا با خواص دارویی قاصدک برای سلامتی، پوست و مو آشنا شده و درباره روش استفاده و مضرات آن بیشتر بدانیم.
خواص دارویی و فواید قاصدک
1. خواص قاصدک برای لاغری
قاصدک از گیاهان دیورتیک معروف و کاهنده اشتها است و از آن جا که ادرار انسان حاوی 4 درصد چربی می باشد مصرف قاصدک به دفع آب و چربی اضافی بدن که از عوامل بروز چاقی می باشند کمک می کند.
از سوی دیگر برگ های قاصدک دارای کالری ناچیزی بوده و به عنوان شیرین کننده عالی برای افرادی که به دنبال لاغری هستند قابل استفاده می باشد.
2. روده و گوارش
قاصدک یک گیاه دارویی ملین و کاهنده اشتها است که به بهبود هضم و گوارش کمک کرده و با ایجاد تعادل در باکتری های مفید روده به کاهش مشکلات گوارشی کمک می کند.
فیبر فراوان موجود در قاصدک نیز باعث بهبود حرکات روده شده و برای درمان اسهال و یبوست مفید است.
3. زخم معده
قاصدک کره ای از معده در برابر آسیب های ناشی از استرس اکسیداتیو، التهاب و اسید بیش از حد معده محافظت کرده و خطر بروز زخم معده را کاهش می دهد.
4. کاهش فشار خون
قاصدک دیورتیک است و با افزایش حجم ادرار به کاهش فشار خون بالا کمک می کند همچنین فیبر موجود در آن کلسترول را کاهش داده و به حفظ تعادل میان پتاسیم و سدیم در بدن کمک می کند که هر دو عامل نقش مهمی در تنظیم فشار خون بالا دارند.
لازم به ذکر است آب گیاه قاصدک در این زمینه موثرتر عمل می کند.
5. سلامت کبد
قاصدک حاوی آنتی اکسیدان هایی همچون ویتامین C و لووتین است که عملکرد کبد را بهبود می بخشد. سایر ترکیبات موجود در این گیاه نیز به درمان خونریزی کبد کمک کرده و برای سم زدایی کبد مفید می باشد.
6. سلامت کلیه
سدیم موجود در ریشه قاصدک به سم زدایی و پاکسازی سموم انباشته در بدن و کلیه ها کمک کرده و به دلیل خاصیت دیورتیک باعث دفع ضایعات، نمک و آب اضافی بدن و پاکسازی خون می شود.
7. سنگ کیسه صفرا
قاصدک عملکرد کیسه صفرا را بهبود بخشیده و با افزایش تولید صفرا و کاهش التهاب از مشکلات صفراوی جلوگیری می کند.
ریشه قاصدک نیز ترشح صفرا در بدن را افزایش داده و از انسداد کیسه صفرا و سنگ کیسه صفرا پیشگیری می کند.
8. عفونت
عصاره قاصدک با طیف وسیعی از باکتری ها و ویروس ها مقابله کرده و به درمان عفونت و کاهش علائم بیماری های همچون آنفلوآنزا کمک کرده و رشد و تکثیر ویروس HIV را کند می کند.
9. عفونت ادراری
برگ قاصدک یک دیورتیک عالی و ضد عفونی کننده قوی است که با افزایش حجم ادرار به دفع مواد سمی را از سیستم ادراری کمک کرده و با جلوگیری از رشد باکتری ها از عفونت دستگاه ادراری پیشگیری می کند.
10. کم خونی
قاصدک منبع غنی آهن، پروتئین و ویتامین ها است و مصرف آن خطر بروز کم خونی را کاهش می دهد زیرا آهن جزء اصلی هموگلوبین خون محسوب می شود در حالی که ویتامین B و پروتئین برای تولید گلبول های قرمز و سایر اجزای خون حیاتی می باشند.
11. ضد التهاب
قاصدک حاوی اسیدهای چرب سالم و فیبر است که التهاب را در سراسر بدن کاهش داده و به تسکین درد و درمان ورم ناشی از بیماری های التهابی کمک می کند.
12. سلامت استخوان
قاصدک منبع خوب کلسیم است که برای رشد و تقویت استخوان ها ضروری بوده و آنتی اکسیدان هایی همچون ویتامین C و لوتئولین موجود در این گیاه از استخوان ها در برابر آسیب های مرتبط با افزایش سن محافظت می کند.
قاصدک سرشار از ویتامین K نیز می باشد که باعث افزایش فعالیت استئوتروپیک در استخوان ها می شود و مصرف منظم آن از آسیب استخوانی ،و ضعف و کاهش تراکم استخوان ها ناشی از فعالیت رادیکال های آزاد جلوگیری می کند.
13. زردی
مصرف قاصدک تولید صفرا را تنظیم کرده، به دفع صفرای اضافی بدن کمک می کند و به دلیل خاصیت ضد عفونی کننده و آنتی اکسیدانی با عفونت های ویروسی که از عوامل بروز زردی هستند مقابله می کند به همین دلیل برای درمان زردی مفید است مخصوصا اگر با آب نیشکر مخلوط شده و به عنوان جایگزین شیرین کننده های مصنوعی استفاده شود.
14. دیابت و قند خون
آب قاصدک به تنظیم قند خون کمک می کند زیرا باعث افزایش تولید انسولین از لوزالمعده شده و با افزایش حجم ادرار به دفع قند اضافی بدن کمک کرده و مانع رسوب قند در کلیه ها می شود.
مصرف منظم قاصدک از نوسان های شدید قند خون در بیماران دیابتی نیز پیشگیری می کند.
15. سرطان
برگ قاصدک سرشار از آنتی اکسیدان های ویتامین C و لوتئین است که با رادیکال های آزاد مقابله کرده و خطر ابتلا به سرطان را کاهش می دهد.
قاصدک به دلیل خاصیت سم زدایی کننده از رشد تومور و سرطان ها جلوگیری کرده و لوتئین موجود در آن باعث سمی شدن سلول های سرطانی و از بین رفتن آن ها می شود.
این خاصیت قاصدک مخصوصا برای پیشگیری از سرطان پروستات بسیار مفید است.
16. تقویت سیستم ایمنی
مصرف قاصدک باعث تقویت سیستم ایمنی بدن شده و با انواع عفونت های میکروبی و قارچی مقابله می کند.
17. مغز
قاصدک منبع عالی ویتامین K است به طوری که بیش از 600 درصد نیاز روزانه بدن به ویتامین K را تامین می کند، سطح بالای این ویتامین در ریشه قاصدک از آسیب های عصبی در مغز و بروز آلزایمر پیشگیری می کنند.
18. چشم
قاصدک حاوی زاکسنتین است که از شبکیه چشم در برابر آسیب ناشی از اشعه خورشید محافظت کرده و مصرف منظم آب قاصدک نیز خطر بروز دژنراسیون ماکولا و آب مروارید را کاهش می دهد.
19. جلوگیری از لخته شدن خون
مصرف قاصدک تولید ترومبین در بدن را کاهش می دهد، ترومبین پروتئینی در بدن است که مسئول لخته شدن خون بوده و در داروهای ضد انعقاد خون به کار می رود.
20. دوران شیردهی
ورم سینه از عوارض ناخوشایند دوران شیردهی است و مصرف قاصدک خطر بروز این عارضه را کاهش می دهد.
هشدار: با این وجود به دلیل نامشخص بودن عوارض قاصدک در دوران شیردهی و بارداری بهتر است از مصرف این گیاه در این دوران اجتناب شود.
21. افسردگی
مطالعه ای در موش ها نشان داده عصاره قاصدک به کاهش هورمون های موثر در خلق و خو همانند کورتیکوسترون اثر گذاشته و به عنوان یک ماده ضد افسردگی عمل می کند.
22. کاهش کلسترول
مصرف قاصدک به کاهش چربی های مضر بدن از جمله کلسترول بد خون و تری گلیسرید کمک کرده و کلسترول خوب را افزایش می دهد.
خواص قاصدک برای پوست و مو
توجه داشته باشید:
قبل از اعمال موضعی هر گونه ماسک یا ضماد روی پوست صورت و سایر نقاط حساس بدن، حتما اندکی از آن را روی بخش کوچکی از پوست دست تست کرده و 20 دقیقه منتظر بمانید تا از عدم حساسیت پوست خود مطمئن شوید.
هشدار: هنگام استفاده از ماسک قاصدک از تماس آن با چشم جلوگیری کنید.
23. آکنه و جوش
آب قاصدک به دلیل خاصیت سم زدا، دیورتیک و آنتی اکسیدانی برای درمان آکنه و جوش که معمولا به دلیل عدم تعادل هورمونی و از سنین نوجوانی آغاز می شود مفید است.
آب قاصدک ترشح هورمون ها را تنظیم کرده و منافذ پوست را بزرگ می کند که این کار باعث تسهیل دفع سموم از طریق تعریق می شود.
ویتامین C موجود در قاصدک نیز به کاهش التهاب و قرمزی ناشی از آکنه کمک می کند.
ماسک ضد آکنه قاصدک
1 یا 2 قاشق چایخوری ریشه یا برگ قاصدک را در 1 فنجان آب گرم دم کرده و میل کنید یا مقداری شیره قاصدک را به صورت موضعی روی ناحیه مورد نظر بمالید.
24. بیماری های پوستی
شیره قاصدک که به شیر قاصدک نیز معروف است دارای طبیعت قلیایی بالا و خاصیت ضد باکتریایی و ضد قارچی است که از عفونت های میکروبی و قارچی پوست جلوگیری کرده و به درمان خارش، اگزما، عفونت پای ورزشکاران، کرم حلقه ای و غیره کمک می کند.
25. درمان سوختگی
بخش داخلی ساقه های گل قاصدک دارای خاصیت ضد التهابی قوی است و می توان از آن به عنوان تسکین دهنده و برای درمان سوختگی و زخم هایی همچون نیش حشرات استفاده کرد.
در طب سنتی چینی از ریشه و برگ های قاصدک برای درمان آفتاب سوختگی و کهیر استفاده می شود.
26. جوانسازی پوست
قاصدک منبع غنی آنتی اکسیدان ها است که به کاهش علائم پیری زودرس پوست همچون خطوط، لکه های تیره و چین و چروک اطراف چشم و لب ها کمک می کند.
27. زگیل
صمغ چسبنده درون ریشه قاصدک به درمان زگیل کمک می کند. کافیست چند بار در روز مقداری از آن را روی ناحیه مورد نظر بمالید.
28. افزایش رشد مو
ریشه قاصدک منبع خوب ویتامین A، E، C و B و مواد مغذی همچون آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم، کولین، بیوتین و کلسیم است که همگی نقش مهمی در افزایش رشد مو ایفا می کنند.
29. درمان شوره سر
قاصدک به دلیل محتوای آهن به درمان شوره سر کمک می کند، برای درمان شوره سر توصیه می شود چند برگ قاصدک به چای یا سالاد اضافه کرده و به صورت منظم مصرف کنید.
30. موهای چرب
قاصدک به از بین بردن چربی بیش ازحد موها کمک کرده و برای افرادی که موهای چرب دارند مفید می باشد.
ماسک موی قاصدک برای موهای چرب
تعدادی برگ یا ریشه قاصدک را به مدت 20 دقیقه در آب خیسانده و در پایان استحمام، موهای خود را با آن بشویید.
روش استفاده از قاصدک
از برگ های تازه قاصدک می توان در سالاد استفاده کرد.
ریشه قاصدک جایگزین خوبی برای قهوه محسوب می شود. کافیست ریشه های قاصدک را به مدت 1 تا 2 ساعت در فر دمای 200 درجه فارنهایت قرار داده و خشک کنید. سپس مانند قهوه آن را آسیاب کرده و به عنوان نوشیدنی استفاده کنید.
توصیه می شود از ریشه های قاصدک اواخر تابستان برای این کار استفاده کرده و از خشک کردن آن ها مقابل نور خورشید اجتناب کنید.
از قاصدک به صورت روغن، تنتور و چای نیز استفاده می شود و مکمل های قاصدک در قالب کپسول به فروش می رسد.
دوز مصرف قاصدک
حداکثر دوز روزانه مصرف قاصدک در افراد بزرگسال 18 سال و بالاتر بین 2 تا 8 گرم ریشه خشک قاصدک به صورت چای یا دمنوش، 4 تا 8 میلی لیتر عصاره الکلی قاصدک (به نسبت 1 به 1) می باشد.
عوارض جانبی و مضرات قاصدک
- مصرف خوراکی یا موضعی قاصدک ممکن است باعث بروز واکنش های آلرژیک همچون خارش، جوش، ورم، مشکلات تنفسی و سرگیجه شدید در برخی افراد شود.
- مصرف قاصدک با آنتی بیوتیک هایی همچون گرپافلوکساسین، انوکساسین، اسپارفلوکساسین، سیپروفلوکساسین، نورفلوکساسین و تروافلوکساسین تداخل داشته و جذب آن ها را کاهش می دهد.
- قاصدک ممکن است باعث افزایش سطح لیتیوم و بروز اختلالات مزمن در بدن شود، بنابراین کسانی که لیتیم مصرف می کنند لازم است قبل از مصرف قاصدک با پزشک مشورت کنند.
- مصرف قاصدک ممکن است با داروهای دیورتیک تداخل داشته باشد زیرا هر دو باعث افزایش پتاسیم در بدن شده که می تواند خطرناک باشد.
- ناراحتی های معده از شایع ترین عوارض نوشیدن چای قاصدک است که منجر به دردی مشابه زخم معده در فرد می شود. این درد معمولا خود به خود از بین می رود اما در صورت ادامه دار بودن لازم است به پزشک مراجعه شود.
- از دیگر عوارض گوارشی قاصدک می توان به کاهش اشتها، حالت تهوع و نفخ اشاره کرد. در صورتی که داروهای آنتی اسید برای کاهش اسید معده مصرف می کنید از خوردن قاصدک خودداری کنید.
- قاصدک ممکن است باعث کاهش شدید قند خون به خصوص در افراد دیابتی که دارو مصرف می کنند شود.
منبع: stylecraze – selfhacked
