کرم شب تاب یکی از جالب ترین موجودات روی کره زمین است که تاکنون تحقیقات زیادی روی آن انجام شده و با کمی جستجو می توانید تصاویر شگفت انگیزی از این حشره در دنیای اینترنت پیدا کنید.
بله! درست متوجه شدید، کرم شب تاب برخلاف آن چه از نام آن به نظر می رسد به خانواده بزرگ حشرات و زیرمجموعه سوسک ها تعلق دارد.
اما آیا تاکنون به علت نورانی بودن این حشره فکر کرده اید؟ اگر به این موضوع علاقمند هستید در ادامه مطلب با پرشین استار همراه شوید تا درباره کرم شب تاب بیشتر بدانیم.
علت نورانی بودن کرم شب تاب
نوری که از کرم شب تاب ساطع می شود به علت واکنش شیمیایی است که درون بدن این حشره انجام می شود، فرایند تولید نور در بدن کرم شب تاب از انواع فرایندهای بیولومینسانس محسوب می شود که در شکم این حشره رخ می دهد.
طی این فرایند اکسیژن با کلسیم، آدنوزین تری فسفات و لوسیفرین شیمیایی با حضور لوسیفراز (یک آنزیم بیولومینسانس) ترکیب شده و نور تولید می شود اما برخلاف یک لامپ که علاوه بر نور، مقدار زیادی گرما نیز تولید می کند، نور حاصل از کرم شب تاب نور سرد است و گرمایی ایجاد نخواهد کرد.
این مسئله بسیار مهم است زیرا اگر نور حاصل از کرم های شب تاب با تولید گرما همراه بود کرم شب تاب نمی توانست زنده بماند.
جالب است بدانید کرم شب تاب شروع و پایان واکنش شیمیایی تولید نور را با تامین اکسیژن مورد نیاز این فرایند کنترل می کند.
زمانی که اکسیژن در اندام تولید نور فراهم شود، فرایند آغاز شده و بدن کرم شب تاب نورانی می شود و هنگامی که اکسیژن رسانی قطع شود نور نیز خاموش خواهد شد.
اما این اکسیژن از چه راهی تامین می شود؟
حشرات اندامی به نام ریه ندارند بلکه اکسیژن را از طریق لوله های کوچکی از سطح بدن به سلول های داخلی منتقل می کنند.
با توجه به سرعت نسبتا پایین عضلات انتقال دهنده اکسیژن در این حشره، دانشمندان تا مدت ها در حیرت بودند که چگونه کرم شب تاب می تواند چنین فرکانس نوری تولید کند اما امروزه مشخص شده گاز اکسید نیتریک (همان گازی است که با مصرف داروهای ویاگرا تولید می شود) نقش مهمی در فرکانس نور کرم های شب تاب ایفا می کند.
نقش اکسید نیتریک در نورانی بودن کرم شب تاب چیست؟
هنگامی که نور شب تاب خاموش است اکسید نیتریک تولید نمی شود و اکسیژن ورودی در سطح سلول های تولید انرژی به نام میتروکوندریا باقی مانده و وارد اندام نور نمی شود.
پس از تولید اکسید نیتریک – که به میتروکوندریا می چسبد – اکسیژن از این سلول ها به اندام های نوری منتقل شده و با انجام واکنش های شیمیایی نور تولید می شود. از آن جا که سرعت تجزیه اکسید نیتریک بسیار بالا است به محض توقف تولید آن، مجددا نور خاموش شده و اکسیژن در میتروکوندریا جمع می شود.
چرا کرم های شب تاب نور تولید می کنند؟
به نظر می رسد کرم های شب تاب به علل مختلف اقدام به تولید نور می کنند به عنوان مثال کرم های شب تاب نوزاد که نورهای کوتاه داشته و بیشتر در شب فعال هستند از این نور برای نشان دادن ناراحتی خود به هم نوعان استفاده می کنند و کرم های بالغ نیز از نور به عنوان مکانیزم دفاعی در مقابل دشمنان خود بهره می برند.
این حشرات اغلب الگوهای نوری منحصر به گونه خود دارند و از آن برای تشخیص هم نوعان خود و یا ایجاد تمایز جنسی نیز استفاده می کنند.
اگرچه تحقیقات در گذشته نشان داده شب تاب ماده، جفت خود را با توجه به ویژگی های الگوی نور ساطع شده از کرم شب تاب های نر انتخاب می کند و حتی نتایج به دست آمده از مطالعه روی دو نوع مختلف کرم شبتاب حاکی از آن بوده که بالا بودن فرکانس نور و شدت آن از معیارهای اصلی انتخاب جفت توسط شب تاب های ماده است اما امروزه بسیاری منابع معتقدند دلیل اصلی آن محافظت کرم های شب تاب از دشمنان آن ها می باشد.
حشرات مختلف با دیدن نور شب تاب ها از آن ها دور شده و موجودات زیر آب نیز از آن واهمه دارند. قورباغه ها نیز می دانند که با خوردن کرم شب تاب تا مدتی بدنشان نور ساطع می کند!
منبع: scientificamerican
