بوی بد دهان که به نام هالیتوز هم شناخته می شود حدود 25 درصد افراد جهان را تحت تاثیر قرار داده است. تعدادی از دلایل احتمالی هالیتوز می تواند وجود داشته باشد اما اکثریت آن ها مربوط به بهداشت دهان و دندان است.
در ادامه این مقاله به بررسی علل، علائم، راه های درمان خانگی و روش های پیشگیری و تشخیص بوی بد دهان می پردازیم. با پرشین استار همراه باشید؛
حقایقی جالب درباره بوی بد دهان
- تخمین زده می شود که بوی بد دهان در جهان یک نفر از هر 4 نفر را درگیر می کند
- شایعترین علت هالیتوز، بهداشت نامناسب دهان و دندان است
- اگر ذرات غذا در دهان باقی بماند، تجزیه آن ها توسط باکتری ها باعث تولید ترکیبات گوگردی می شود
- هیدراته نگه داشتن دهان می تواند بوی دهان را کاهش دهد
- بهترین درمان برای رفع بوی بد دهان مسواک زدن منظم، نخ دندان و آبرسانی است
بوی بد دهان یا هالیتوز چیست؟
اگرچه بوی بد دهان با بیماری های خاصی همراه است اما بهداشت دهان و دندان شایع ترین علت آن است.
بوی بد دهان یک مشکل شایع است که می تواند باعث پریشانی روانی قابل توجهی شود. هرکسی می تواند از بوی بد دهان رنج ببرد. تخمین زده می شود که از هر 4 نفر 1 نفر به طور منظم به بوی بد دهان مبتلاست.
هالیتوز سومین دلیل شایع است که افراد پس از پوسیدگی دندان و بیماری های لثه به آن مبتلا می شوند.
درمان های خانگی ساده و تغییر سبک زندگی مانند بهبود بهداشت دندان و ترک سیگار اغلب می تواند مسئله را برطرف کند. اگر بوی بد دهان ادامه دارد توصیه می شود برای بررسی علل اصلی به پزشک مراجعه کنید.
درمان بوی بد دهان
بهترین روش برای کاهش هالیتوز بهداشت دهان و دندان است. این امر باعث می شود که از پوسیدگی دندان جلوگیری شود و احتمال بیماری لثه کاهش می یابد.
به افراد توصیه می شود سالی دو بار برای معاینه به دندانپزشک مراجعه کنند. دندانپزشک ممکن است یک خمیر دندان را توصیه کند که شامل یک ماده ضد باکتری یا دهان شویه ضد باکتری است.
در صورت وجود بیماری لثه، تمیز کردن حرفه ای برای پاکسازی تجمع باکتری ها در بین لثه و دندان ممکن است لازم باشد.
1. مسواک زدن دندان ها
حداقل دو بار در روز مسواک بزنید، ترجیحا بعد از هر وعده غذایی.
2. نخ دندان
استفاده از نخ دندان باعث کاهش تجمع ذرات غذا و پلاک بین دندان ها می شود. مسواک زدن فقط حدود 60 درصد از سطح دندان را تمیز می کند.
3. تمیز کردن دندان های مصنوعی
هر چیزی که به دهان شما وارد می شود از جمله پروتز های دندانی، پل یا محافظ دهان باید طبق توصیه روزانه تمیز شود. تمیز کردن از جمع شدن باکتری و انتقال آن به داخل دهان جلوگیری می کند.
تعویض مسواک هر 2 تا 3 ماه نیز به دلایل مشابه مهم است.
4. مسواک کردن زبان
باکتری ها، غذا و سلول های مرده معمولا روی زبان ایجاد می شوند، مخصوصا در افراد سیگاری یا آن هایی که دهان شان خشک است. مسواک کردن زبان گاهی می تواند مفید باشد.
5. جلوگیری از خشکی دهان
آب زیادی بنوشید.
از الکل و تنباکو خودداری کنید، هر دو باعث کمبود آب در دهان می شوند.
آدامس جویدن یا مکیدن یک آب نبات بدون قند می تواند به تحریک تولید بزاق کمک کند. اگر دهان به طور مزمن خشک باشد، پزشک ممکن است دارویی برای تحریک جریان بزاق تجویز کند.
6. رژیم غذایی سالم داشته باشید
از مصرف پیاز، سیر و غذا های پرادویه پرهیز کنید.
غذا های شیرین نیز با بوی بد دهان ارتباط دارند.
مصرف قهوه و الکل را کاهش دهید.
خوردن صبحانه ای که شامل غذا های سفت باشد می تواند به تمیز کردن پشت زبان کمک کند.
درمان های خانگی برای رفع بوی بد دهان
1. جعفری
جعفری یکی از بهترین روش های خانگی برای درمان بوی بد دهان است. عطر و بوی تازه و محتوای بالای کلروفیل آن حاکی از آن است که می تواند اثر معطر سازی داشته باشد. برخی مطالعات نشان داده که جعفری می تواند به طور موثری با ترکیبات ناخوشایند گوگرد مبارزه کند.
برای استفاده از جعفری برای رفع بوی بد دهان، برگ های تازه را بعد از هر وعده غذایی بجوید یا یک مکمل غذایی جعفری بخرید.
2. آب آناناس
بسیاری از مردم معتقدند که آب آناناس سریع ترین و موثرترین راه درمان بوی بد دهان است. در حالی که هیچ مدرک علمی برای حمایت از این نظریه وجود ندارد، گزارش ها نشان می دهد که این تئوری درست است.
بعد از هر وعده غذایی یک لیوان آب آناناس ارگانیک بنوشید یا یک برش آناناس را به مدت یک تا دو دقیقه بجوید. همچنین مهم است که به یاد داشته باشید بعد از آن دهان خود را از قند های موجود در میوه و آب میوه بشویید.
3. آب
یک منبع معتبر نشان می دهد که خشکی دهان اغلب باعث بوی بد دهان می شود. بزاق نقش بسیار مهمی در تمیز نگه داشتن دهان شما دارد و بدون آن باکتری ها رشد می کنند.
هنگام خواب دهان شما به طور طبیعی خشک می شود به همین دلیل است که بوی بد دهان صبح معمولا بدتر می شود.
با مرطوب نگه داشتن بدن از خشکی دهان جلوگیری کنید. نوشیدن آب (نه نوشیدنی های کافئین دار و شیرین) در طول روز به ترشح بزاق کمک می کند. حداقل هشت لیوان آب در روز بنوشید.
4. دانه های رازیانه یا انیسون
از زمان های بسیار قدیم از دانه های رازیانه و انیسون برای رفع بوی بد دهان استفاده می شده است. در مناطقی از هند، دانه های بو داده رازیانه هنوز به عنوان خوشبو کننده دهان بعد از شام استفاده می شوند. آن ها طعم شیرین دارند و حاوی اسانس معطر هستند.
5. پرتقال
پرتقال نه تنها یک دسر سالم است بلکه باعث بهداشت دندان نیز می شود.
بسیاری از افراد مبتلا به بوی بد دهان بزاق کافی برای شستشو باکتری های بدبو تولید نمی کنند. تحقیقات نشان می دهد که ویتامین C به افزایش بزاق کمک می کند که می تواند به رفع بوی بد دهان کمک کند. پرتقال سرشار از این ویتامین است.
6. فلز روی
نمک های روی، ماده ای خاص در دهانشویه ها می توانند بوی بد دهان را خنثی کنند. روی برای کاهش تعداد ترکیبات گوگردی در نفس شما کار می کند. تحقیقات نشان داده است که شستشوی منظم با محلول حاوی روی می تواند حداقل در مدت 6 ماه در کاهش بوی بد دهان موثر باشد.
7. چای سبز
چای سبز یک درمان خانگی موثر برای درمان بوی بد دهان است. چای سبز دارای خاصیت ضد عفونی کننده و معطر کننده است که می تواند به طور موقت بوی بد دهان را رفع کند.
نعناع اثرات مشابهی دارد، بنابراین یک فنجان چای سبز به همراه نعناع ممکن است یک خوشبو کننده ایده آل برای نفس باشد.
قبل از خواب دو فنجان چای دم کرده و آن را یک شب در یخچال قرار دهید. چای خنک خود را در یک بطری آب بریزید و آن را به محل کار خود ببرید و در طول روز به آرامی بنوشید.
8. سیب
یک مطالعه نشان می دهد که سیب نقش مهمی در رفع بوی بد دهان ناشی از سیر دارد. برخی ترکیبات طبیعی موجود در سیب ترکیبات بدبوی سیر را خنثی می کنند. این امر به ویژه برای افرادی که بوی سیر آن ها کم است بسیار مفید است زیرا ترکیبات موجود در جریان خون را خنثی می کند نه فقط بوی بد دهان را.
9. دهانشویه خانگی با جوش شیرین
جوش شیرین که به عنوان بی کربنات سدیم هم شناخته می شود، می تواند به طور موثر باکتری های موجود در دهان را از بین ببرد. یک مطالعه نشان داده که خمیر دندان حاوی غلظت بالای جوش شیرین به طور موثری بوی بد دهان را کاهش می دهد.
برای تهیه دهان شویه جوش شیرین، 2 قاشق چای خوری جوش شیرین را به 1 فنجان آب گرم اضافه کنید. دهانشویه را به مدت حداقل 30 ثانیه در دهان خود بچرخانید و سپس بیرون بریزید.
10. دهانشویه خانگی با سرکه
سرکه حاوی یک اسید طبیعی به نام اسید استیک است. باکتری ها دوست ندارند در محیط های اسیدی رشد کنند بنابراین دهانشویه سرکه ممکن است رشد باکتری ها را کاهش دهد.
2 قاشق غذا خوری سرکه سفید یا سرکه سیب به 1 فنجان آب اضافه کنید. حداقل 30 ثانیه غرغره کنید و سپس آن را تف کنید.
علل بوی بد دهان چیست؟
تنباکو
محصولات تنباکو باعث ایجاد بوی دهان می شوند. علاوه بر این، آن ها احتمال بیماری لثه را که می تواند باعث بوی بد دهان شود افزایش می دهند.
غذا
تجزیه ذرات غذا که در دندان ها گیر کرده اند می تواند باعث بوی بد دهان شود. برخی از غذاها مانند پیاز و سیر نیز می توانند باعث بوی بد دهان شوند.
پس از هضم، محصولات تجزیه شده در خون به ریه ها منتقل می شوند و در آنجا می توانند نفس را تحت تاثیر قرار دهند.
خشکی دهان
بزاق به طور طبیعی دهان را تمیز می کند. اگر به دلیل بیماری خاصی مانند خشکی دهان، دهان به طور طبیعی خشک باشد بوی دهان بوجود می آید.
بهداشت دهان و دندان
مسواک زدن و کشیدن نخ دندان با از بین بردن ذرات کوچک غذا که می توانند جمع شوند و به آرامی تجزیه شوند و بو ایجاد می کنند، مانع از بوی بد دهان می شوند.
اگر مسواک زدن منظم نباشد، فیلمی از باکتری به نام پلاک جمع می شود. این پلاک می تواند لثه ها را تحریک کرده و باعث ایجاد التهاب بین دندان ها و لثه ها شود که پریودنتیت نامیده می شود. پروتز های دندانی که به طور منظم یا صحیح تمیز نمی شوند می توانند از باکتری هایی که باعث هالیتوز می شوند نیز استفاده کنند.
رژیم های غذایی
برنامه های غذایی کم کربوهیدرات می توانند باعث ایجاد هالیتوز شوند. این به دلیل تجزیه چربی های تولید کننده مواد شیمیایی به نام کتون است. این کتون ها رایحه قوی دارند.
دارو ها
برخی از داروها می توانند بزاق را کاهش دهند و بنابراین باعث افزایش بوی بد دهان می شوند. سایر داروها می توانند بو ایجاد کنند و تجزیه شوند و مواد شیمیایی را در نفس آزاد کنند.
به عنوان مثال می توان به نیترات های مورد استفاده در درمان آنژین، برخی مواد شیمیایی شیمی درمانی و برخی دارو های آرام بخش مانند فنوتیازین ها اشاره کرد. افرادی که در مقادیر زیاد مکمل های ویتامین مصرف می کنند نیز ممکن است در معرض بوی بد دهان باشند.
شرایط دهان، بینی و گلو
گاهی اوقات ممکن است سنگ های ریز و پوشیده از باکتری روی لوزه های پشت گلو ایجاد شده و بو ایجاد کنند. همچنین عفونت یا التهاب در بینی، گلو یا سینوس ها می تواند باعث هالیتوز شود.
بیماری ها
برخی از سرطان ها، نارسایی کبد و سایر بیماری های متابولیکی به دلیل مخلوط خاصی از مواد شیمیایی که تولید می کنند، می توانند باعث هالیتوز شوند. ریفلاکس معده (مری) می تواند به دلیل رفلاکس منظم اسید های معده باعث بوی بد دهان شود.
دلایل نادر بوی بد دهان
کتواسیدوز
وقتی سطح انسولین فرد دیابتی بسیار کم باشد، بدن او دیگر نمی تواند از قند استفاده کند و به جای آن شروع به استفاده از ذخایر چربی می کند. وقتی چربی تجزیه می شود، کتون تولید و جمع می شود، کتون ها وقتی به تعداد زیاد یافت شوند می توانند سمی باشند و بوی تنفسی مشخص و ناخوشایندی ایجاد کنند.
کتواسیدوز یک بیماری جدی و بالقوه تهدید کننده زندگی است.
انسداد روده
انسداد روده می تواند باعث بوی بد دهان شود مخصوصا اگر یک دوره طولانی استفراغ وجود داشته باشد.
برونشکتازی
این یک بیماری طولانی مدت است که در آن راه های هوایی از حد طبیعی گسترده تر می شوند و امکان تجمع مخاط را فراهم می کنند که منجر به بوی بد دهان می شود.
پنومونی آسپیراسیون
تورم یا عفونت در ریه ها یا مجاری هوایی به دلیل استنشاق استفراغ، بزاق، غذا یا مایعات.
علائم بوی بد دهان
بوی خاص دهان بسته به علت مشکل ممکن است متفاوت باشد. بهتر است از یک دوست یا بستگان نزدیک بخواهید که بوی دهان شما را بسنجد زیرا تشخیص بوی بد دهان توسط خود فرد دشوار است.
اگر کسی در دسترس نیست یکی از راه های بررسی بو این است که مچ دست خود را لیس بزنید ، بگذارید تا خشک شود و سپس بو کنید. بوی بد این ناحیه از مچ دست احتمالا حکایت از ابتلا به هالیتوز دارد.
بعضی از افراد حتی اگر بوی دهان کمی داشته باشند یا بوی دهان نداشته باشند نگران نفس خود هستند. به این بیماری هالیتو فوبیا گفته می شود و می تواند منجر به یک رفتار وسواس تمیز کننده دهان شود.
راه های تشخیص بوی بد دهان
غالبا یک دندانپزشک به راحتی بوی بد دهان شخصی را که به هالیتوز مشکوک است حس می کند. دندانپزشک ممکن است پشت زبان را خراشیده و آن را بو کند زیرا این ناحیه اغلب می تواند منبع بو باشد.
انواع روش ها برای تشخیص بوی بد دهان وجود دارند که شامل موارد زیر هستند :
- هالیمتر : میزان کم گوگرد را تشخیص می دهد
- کروماتوگرافی گازی : این آزمایش سه ترکیب گوگرد فرار را اندازه گیری می کند : سولفید هیدروژن، متیل مرکاپتان و دی متیل سولفید
- تست BANA : سطح یک آنزیم خاص تولید شده توسط باکتری های ایجاد کننده هالیتوز را اندازه گیری می کند
- آزمایش بتا گالاکتوزیداز : مشخص شده است که سطح آنزیم بتا گالاکتوزیداز با بوی دهان ارتباط دارد
دندانپزشک قادر با این آزمایش ها به شناسایی علت احتمالی بوی بد دهان بپردازد.
منابع : medicalnewstoday – healthline
