تخم کرفس یا بذر کرفس از دانه های کوچک پرخاصیت به رنگ قهوه ای روشن و طعم گرم و تلخ است که به طور مستقیم از گیاه کرفس به دست می آید.
تخم کرفس از هزاران سال پیش در طب سنتی آیورودا برای درمان سرماخوردگی، آنفلوآنزا، احتباس مایعات، هضم ضعیف و آرتریت استفاده می شده و امروزه نیز برای دفع بهتر مایعات اضافی بدن از طریق ادرار، درمان آرتریت و نقرس، کاهش درد پریود، التهاب و فشار خون بالا شناخته شده است.
امروز بذر کرفس اغلب به عنوان ادویه چه به صورت دانه کامل یا پودر در آشپزی استفاده می شود اما مکمل های آن به شکل عصاره یا کپسول نیز در دسترس است.
جالب است بدانید:
- این بذرهای کوچک تا سال دوم بعد از کاشت کرفس قابل برداشت نمی باشد.
- گیاه کرفس تاریخچه کهنی دارد تا جایی که در کتاب اودیسه هومر – حدود 850 سال قبل از میلا مسیح – نیز از آن یاد شده است.
- گفته شده کرفس بومی نواحی مدیترانه می باشد و در مناطق مرطوب سراسر اروپا، مدیترانه، قفقاز و جنوب شرقی هیمالیا رشد کرده است.
- این گیاه هم خانواده هویج یا جعفری است.
در ادامه با پرشین استار همراه باشید تا با خواص بذر کرفس برای سلامتی آشنا شده و درباره ارزش غذایی، مضرات و روش استفاده از تخم کرفس بیشتر بدانیم.
خواص دارویی و فواید بذر کرفس
1. تنظیم فشار خون
براساس مطالعه انجام شده روی موش های صحرایی در دانشگاه علوم پزشکی مشهد، عصاره تخم کرفس می تواند تاثیر مثبتی روی فشار خون داشته باشد.
محققان طی این مطالعه به بررسی فشار خون و نرخ ضربان قلب موش ها پس از مصرف عصاره بذر کرفس پرداختند و نتایج به دست آمده حاکی از آن بود که عصاره تخم کرفس به کاهش فشار خون کمک کرده و نرخ ضربان قلب را افزایش می دهد.
محققان در پایان دوره به این نتیجه رسیدند عصاره دانه کرفس احتمالا ضد فشار خون بوده و برای افراد مبتلا به فشار خون بالا مفید می باشد.
2. کاهش علائم آرتروز و نقرس
مطالعه انجام شده در استرالیا نشان داده استفاده از برخی مواد غذایی می تواند به کاهش التهاب ناشی از آرتریت و نقرس کمک کند.
نتایج مطالعه ای نشان داده عصاره تخم کرفس اثر مشابه ایبوپروفن و آسپرین در کاهش التهاب در بیماری هایی همچون آرتریت داشته و به نظر نمی رسد با هیچ دارویی تداخل داشته باشد بنابراین برای درمان بسیاری از بیماری های التهابی مفید است.
3. مقابله با باکتری ها و عفونت
تخم کرفس از صدها سال پیش به عنوان آنتی باکتریال و ضد عفونی کننده استفاده می شده است.
محققان دانشگاه شفیلد هالام به بررسی عصاره الکلی خام تخم کرفس پرداخته و اثر آن روی باکتری اچ پیلوری و دیگر باکتری ها را بررسی کردند. نتایج آزمایشگاهی نشان داده این عصاره اثر ضد باکتریایی قوی داشته و ممکن است در آینده به عنوان درمان عفونت های اچ پیلوری از آن استفاده شود.
4. قاعدگی و پریود
تخم کرفس برای اسپاسم عضلانی و علائم سندرم پیش از قاعدگی مفید است.
برخی تحقیقات نشان داده تخم کرفس، انیسون و زعفران به کاهش درد پریود و کوتاه شدن دوره ناراحتی های قاعدگی کمک می کند.
محققان طی مطالعه ای به مقایسه تاثیر داروی گیاهی حاوی تخم کرفس، زعفران و انیسون و قرص های مفنامیک اسید برای کنترل علائم دیسمنوره و گرفتگی های دردناک قاعدگی پرداختند.
در این مطالعه که روی 180 دانش آموز دختر اصفهانی 18 تا 27 ساله انجام شد. این افراد به سه گروه تقسیم شدند که به گروهی از آن ها مفنامیک اسید، به گروه دوم داروی گیاهی و به گروه سوم شبه دارو داده شد.
بعد از دوره آزمایشی دو تا سه ماهه، نتایج نشان داد در هر دو گروه اول و دوم درد قاعدگی تا حد قابل توجهی کاهش پیدا کرده اگرچه داروی گیاهی در این زمینه موفق تر عمل کرده بود.
5. سلامت استخوان
بدن برای تقویت و حفظ سلامت استخوان ها نیاز به ویتامین ها و مواد معدنی خاصی دارد که بیشتر آن ها در تخم کرفس یافت می شود.
کلسیم از ضروری ترین مواد معدنی لازم برای سلامت استخوان ها است و گفته شده 1 قاشق غذاخوری (6.5 گرم) بذر کرفس حدود 12 درصد نیاز روزانه بدن به کلسیم را تامین می کند.
عدم مصرف کافی کلسیم در طولانی مدت باعث می شود بدن دچار کمبود کلسیم شده و این کمبود را با جذب کلسیم از استخوان ها تامین کند، این مسئله به کاهش تراکم معدنی استخوانی منجر خواهد شد و خطر شکستگی های استخوانی بخصوص در افراد مسن را افزایش می دهد.
تخم کرفس حاوی ماده معدنی کمتر شناخته شده منگنز نیز می باشد به طوری که 1 قاشق غذاخوری تخم کرفس 27 درصد نیاز بدن به منگنز را تامین می کند. منگنز برای فعال کردن آنزیم هایی که پروتئین مورد نیاز برای تولید بافت و غضروف استخوانی را تولید می کند ضروری می باشند.
تخم کرفس حاوی منیزیم و فسفر نیز می باشد که هر دو از مواد معدنی مهم برای تولید سلول های استخوانی به نام استئوبلاست محسوب می شوند. کمبود هریک از این مواد معدنی می تواند به بیماری استخوانی مزمن مانند پوکی استخوان منجر شود.
6. پیشگیری از کم خونی
آهن از مواد معدنی مهم برای تولید گلبول های قرمز خون است که نقش مهم اکسیژن رسانی به اندام های مختلف بدن از وظایف آن ها می باشد.
تخم کرفس منبع عالی آهن هم برای زنان و هم برای مردان محسوب می شود. 1 قاشق غذاخوری تخم کرفس 17 درصد آهن مورد نیاز زنان و 38 درصد آهن مورد نیاز مردان را تامین می کند.
با این که کمبود آهن از شایع ترین نوع کمبود مواد مغذی در سراسر جهان بوده و باعث اختلال در تولید گلبول های قرمز و در نهایت به کم خونی منجر می شود اما مصرف غذاهای سرشار از آهن خطر ابتلا به کم خونی و کمبود آهن را تا حد زیادی کاهش خواهد داد.
تخم کرفس حاوی آهن “غیر هم” است، این نوع آهن با آهن “هم”موجود در محصولات حیوانی تفاوت دارد و میزان جذب آن توسط بدن کمتر می باشد.
با این حال مصرف ویتامین C باعث افزایش جذب آهن “غیر هم” در غذاهایی گیاهی همچون بذر کرفس می شود. بنابراین توصیه می شود از مصرف مواد سرشار از ویتامین C از جمله توت ها، مرکبات و فلفل غافل نشوید.
7. قند خون و دیابت
منیزیم مزایای زیادی برای بدن دارد که از آن جمله می توان به بهبود سطح قند خون اشاره کرد. تخم کرفس منبع عالی منیزیم محسوب می شود به طوری که 1 قاشق غذاخوری از این بذر 12 درصد نیاز روزانه بدن به منیزیم را تامین می کند.
منیزیم نقش مهمی در کنترل قند خون داشته و به بهبود پاسخ سلول ها به انسولین کمک می کند. مطالعه ای نشان داده رژیم غذایی سرشار از منیزیم خطر ابتلا به دیابت را تا 14 درصد کاهش می دهد.
8. خاصیت آنتی اکسیدانی
گرچه تحقیقات در این زمینه محدود می باشد اما نتایج چند مطالعه آزمایشگاهی حاکی از آن است که عصاره تخم کرفس به دلیل ترکیبات پلی فنلی موجود در آن دارای خواص آنتی اکسیدانی است که از آسیب های سلولی ناشی از رادیکال های آزاد پیشگیری کرده و از سلامت بدن محافظت می کند.
پلی فنل ها از ترکیبات مفید در برخی محصولات گیاهی هستند که خطر ابتلا به سرطان، بیماری قلبی و دیابت را کاهش می دهند.
نحوه استفاده از بذر کرفس
طعم بذر کرفس تا حد زیای شبیه مزه ساقه این گیاه است و برای خوش طعم کردن غذاها قابل استفاده می باشد.
از بذر کرفس می توان در غذاهای گیاهی، سس ها و ترشی استفاده کرد همچنین برای تزیین و طعم دادن به نان خانگی می توان مقداری تخم کرفس روی خمیر پاشید.
بذر کرفس برای خوش طعم کردن سوپ، خورش ها و سالاد نیز کاربرد دارد.
بذر کرفس علاوه بر پودر و دانه کامل به صورت عصاره، کپسول روغن بذر کرفس و قرص نیز یافت می شود.
طرز تهیه دمنوش بذر کرفس
از بذر کرفس برای تهیه دمنوش نیز استفاده می شود، کافیست 1 قاشق غذاخوری بذر کرفس خرد شده را به مقداری آب جوش اضافه کرده و بگذارید 10 دقیقا بماند. در پایان دمنوش را از صافی عبور دهید و میل کنید.
ارزش غذایی بذر کرفس
1 قاشق غذاخوری بذر کرفس حاوی مواد مغذی زیر می باشد:
کالری: 25.5
کربوهیدرات: 2.7 گرم
پروتئین: 1.2 گرم
چربی: 1.6 گرم
فیبر: 0.8 گرم
عوارض جانبی و مضرات بذر کرفس
- مصرف بذر کرفس و مکمل های آن در زنان باردار هرگز توصیه نمی شود زیرا باعث بروز خونریزی شده و ممکن است به سقط جنین منجر شود.
- مادران شیرده قبل از مصرف این ماده غذایی حتما با پزشک مشورت کنند.
- افرادی که قند خون پایین یا التهاب حاد کلیه دارند از مصرف این بذر اجتناب کنند.
- مصرف بذر کرفس در برخی افراد باعث واکنش های آلرژیک شده و در موارد شدیدتر به شوک آنافیلاکسی منجر می شود.
- بذر کرفس ممکن است با برخی داروهای خاص تداخل داشته باشد به همین دلیل لازم است قبل از مصرف حتما با پزشک مشورت شود.
منبع: draxe – healthline
