ترخون از سبزیجات پرخاصیت است که به دلیل طعم و عطر منحصر به فرد آن، در آشپزی و تهیه ترشیجات کاربرد زیادی داشته و یکی از چهار گیاه اصلی در آشپزی فرانسوی محسوب می شود.
از جمله خواص دارویی ترخون می توان به لاغری، سلامت قلب، تسکین دندان درد، درمان یبوست، کم خونی، دیابت، سم زدایی بدن، کاهش استرس و تقویت سیستم ایمنی بدن اشاره کرد.
طبع ترخون گرم و خشک است.
جالب است بدانید:
- در برخی نواحی ترخون به عنوان “پادشاه گیاهان” شناخته شده است.
- ترخون بومی نواحی سیبری است.
- دو نوع اصلی ترخون وجود دارد: ترخون فرانسوی و روسی. ترخون فرانسوی از نوع روسی آن طعم و عطر قوی تری دارد.
- گفته شده مغولان ترخون را به اروپا بردند. آن ها از ترخون برای بهبود خواب، تسکین درد، درمان دیابت، اسهال، درد معده، عوارض زایمان و مشکلات کبدی استفاده می کرده اند.
- سربازان رومی قبل از پیاده روی های جنگی مقداری ترخون داخل کفش خود قرار می دادند زیرا اعتقاد بر این بود که این گیاه به رفع خستگی کمک می کند.
در ادامه با پرشین استار همراه باشید تا با بهترین خواص ترخون برای سلامتی، لاغری و پوست و مو آشنا شده و درباره طریقه مصرف، ارزش غذایی و مضرات ترخون بیشتر بدانیم.
خواص دارویی و فواید ترخون
1. خواص ترخون برای لاغری
مصرف منظم ترخون از تجمع چربی در بدن جلوگیری کرده و با کاهش بافت چربی به کاهش وزن کمک کرده و خطر بروز چاقی، بیماری های قلبی، سیروز کبدی، التهاب پانکراس، فشار خون بالا و دیابت را کاهش می دهد.
2. هضم و گوارش
ترخون ترشح آب های گوارشی در کبد، معده و پانکراس را افزایش داده و هضم را بهبود می بخشد.
مصرف ترخون جریان خون را بهبود بخشیده، جذب مواد غذایی را افزایش می دهد و کاروتنوئیدها و سایر آنتی اکسیدان های موجود در این سبزی با رادیکال های آزاد مبارزه کرده و مواد سمی و پاتوژن های موجود در دستگاه گوارش را از بین می برد.
ترخون به دلیل افزایش تولید صفرا در کبد عملکرد سیستم گوارشی را بهبود بخشیده و از ناراحتی های معده، سندرم روده تحریک پذیر نیز پیشگیری می کند و عصاره آب ترخون نیز به درمان زخم معده، سوء هاضمه، عفونت باکتریایی و کرم های روده کمک می کند.
3. یبوست
ترخون منبع خوب فیبر است که از یبوست پیشگیری کرده و با بهبود هضم مواد غذایی و تنظیم حرکات روده به دفع مواد زائد بدن کمک می کند.
4. محافظت از مخاط روده
روی موجود در ترخون از مخاط روده محافظت کرده و از عوارض جانبی اسهال جلوگیری و مخاط روده را ترمیم می کند.
5. سلامت قلب
خاصیت ضد التهابی آنتی اکسیدان های موجود در ترخون از آسیب رگ های خونی جلوگیری کرده و پتاسیم آن نقش مهمی در تنظیم انقباض قلبی دارد.
ترکیبات موجود در ترخون از تشکیل پلاک ها در رگ ها نیز پیشگیری کرده و خطر بروز بیماری ایسکمی قلبی را کاهش می دهد.
6. قند خون و دیابت
برگ های ترخون منبع غنی فیبر هستند که کالری را در اندام های بدن پخش کرده و این فرایند به کاهش سطح قند خون در افراد دیابتی کمک می کند.
پلی فنل های موجود در ترخون نیز قند خون را کاهش داده و مصرف مرتب این گیاه پر خاصیت حساسیت انسولین در بیماران دیابت نوع 2 را بهبود می بخشد.
توجه: در موارد اورژانسی حتما به پزشک مراجعه کنید.
7. دندان درد
ترکیبات ضد میکروبی، ضد باکتری و ضد التهابی موجود در ترخون مانند اژنول، لوتئین و کومارین به تسکین درد دندان و لثه کمک می کند و از خونریزی و التهاب لثه، زخم دهان، عفونت های قارچی و نفس بد جلوگیری می کند.
جالب است بدانید یونانیان باستان برای درمان دندان درد برگ ترخون می جویدند.
8. سرطان
برگ ترخون خاصیت آنتی اکسیدانی قوی دارد و با مبارزه با رادیکال های آزاد از رشد و تکثیر سلول های سرطانی جلوگیری می کند.
9. کم خونی
برگ های ترخون حاوی مقادیری آهن است که نقش مهمی در تشکیل گلبول های قرمز و هموگلوبین ایفا می کند و ویتامین C موجود در ترخون نیز به جذب بهتر آهن در بدن کمک کرده و از بروز کم خونی پیشگیری می کند.
10. عضلات
برگ ترخون حاوی منیزیم است که به عنوان آرام بخش عضلات عمل کرده و از گرفتگی های عضلانی پیشگیری می کند.
11. سلامت استخوان
برگ ترخون منبع غنی کلسیم و فسفر است که برای تشکیل استخوان ها ضروری بوده و استخوان ها را قوی و سالم نگه می دارد.
12. تقویت سیستم ایمنی
برگ ترخون سرشار از ویتامین C است که به ساخت آنتی بادی های بدن کمک کرده و عملکرد سیستم ایمنی بدن در برابر باکتری ها و ویروس ها را بهبود می بخشد.
13. ضد التهاب
آنتی اکسیدان ها و اسیدهای چرب امگا 3 موجود در ترخون خاصیت ضد التهابی دارند و به کاهش علائم التهاب مانند تورم و قرمزی ناحیه ملتهب کمک می کنند.
14. سلامت چشم
برگ ترخون منبع سرشار ویتامین A است و بینایی را بهبود بخشیده و از چشم در برابر بیماری هایی همچون آب مروارید محافظت می کند.
15. کاهش علائم نوروپاتی
برگ ترخون حاوی ویتامین B12 است که نقش مهمی در عملکرد سیستم عصبی بدن ایفا کرده و به حفظ سلامت نورون ها و کاهش علائم نوروپاتی مانند گز گز شدن و بی حسی کمک می کند.
16. دیورتیک طبیعی
ترخون مانند یک دیورتیک طبیعی مواد زائد بدن را از طریق ادرار دفع کرده و به حفظ تعادل آب بدن کمک می کند.
17. بی خوابی
برگ ترخون خاصیت آرام بخشی دارد و مصرف دمنوش ترخون با آرام کردن اعصاب به بهبود کیفیت خواب و درمان بی خوابی کمک می کند.
18. استرس و اضطراب
اثر آرام بخش ترخون به کاهش اضطراب کمک می کند و مغز را از هرگونه تنش و استرس آزاد می کند.
19. مغز
ویتامین B6 موجود در ترخون نقش مهمی در سیستم عصبی مرکزی ایفا کرده و عملکرد مغز و توانایی شناختی را بهبود می بخشد. مصرف منظم ترخون خطر بروز دمانس عقل را نیز کاهش می دهد.
20. رفع بوی بد بدن
ترخون گیاه معطری است که به دلیل دارا بودن ترکیباتی همچون استراگول، سینئول، اوسیمن و فلاندرن به کاهش بوی بد بدن و دهان کمک می کند و به همین دلیل در ساخت دئودورانت های خانگی از آن استفاده می شود.
21. درمان بی اشتهایی
برگ ترخون با ارسال سیگنال هایی به مغز اشتها را تحریک کرده و به درمان بی اشتهایی کمک می کند.
22. بدنسازی
ترخون با افزایش جذب کراتین در بدن به ساخت توده و حجیم شدن عضلات کمک می کند.
23. قاعدگی
ترکیب اوژنول موجود در برگ ترخون علائم دسمنوره یا درد قاعدگی را کاهش داده و منیزیم موجود در آن به درمان گرفتگی های عضلانی و کمر درد قاعدگی کمک می کند.
24. کنترل فشار خون
فیتوشیمیایی های موجود در برگ ترخون با جلوگیری از تشکیل پلاک در عروق خونی به تنظیم فشار خون طبیعی کمک کرده و پتاسیم موجود در این گیاه نیز برای تنظیم انقباض های قلبی و کنترل فشار خون ضروری است.
توجه: در موارد اورژانسی حتما به پزشک مراجعه کنید.
25. سم زدایی بدن
برگ ترخون حاوی ویتامین C و آنتی اکسیدان ها است که برای پاکسازی و سم زدایی بدن مفید هستند. برای سم زدایی بدن کافیست هر صبح 1 فنجان آب برگ ترخون بنوشید.
26. خواص ترخون برای پوست
ترخون دارای خواص ضد باکتری و ضد عفونی کننده است که به سلامت پوست و درمان جوش و آکنه کمک کرده و به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی برای پاکسازی سلول های بدن و پوست مفید است.
27. خواص ترخون برای مو
ترخون باعث افزایش جریان خود در ناحیه پوست سر شده و با تقویت فولیکول های مو به افزایش رشد مو کمک می کند.
28. خواص ترخون خشک
ترخون خشک شده از ادویه جات بسیار محبوب است که به عنوان طعم و عطر دهنده در آشپزی استفاده می شود.
ترخون خشک به کاهش کلسترول خون کمک کرده، از بروز حمله قلبی و سکته مغزی پیشگیری می کند، برای افراد مبتلا به دیابت مفید است و به دلیل خاصیت ضد التهابی و آنتی اکسیدانی از بروز انواع عفونت و بیماری جلوگیری می کند و ویتامین B موجود در آن به تسکین درد کمک می کند.
ترخون خشک برای معده، درمان سوء هاضمه، استرس و عملکرد مغز بسیار مفید است و گردش خون را بهبود می بخشد.
29. خواص ترخون در طب سنتی
- ضد روماتیسم
- قاعده آور
- اشتها آور
- محرک مغز
- کرم زدا
- رفع بوی بد دهان
- باد شکن
- مقوی معده
- مدر
- تسکین درد دندان
طریقه مصرف ترخون
ترخون به صورت تازه و خشک قابل مصرف است، اما ترخون تازه عطر و طعم قوی تری دارد.
از ترخون می توان به عنوان جزء اصلی در آش و سوپ، کوفته یا پلوی ترخون یا به عنوان ادویه و طعم دهنده در غذا استفاده کرد و یا چند برگ آن را به سالاد اضافه کرد.
از ترخون به عنوان سبزی معطر در تهیه ترشیجات و سس نیز استفاده می شود.
چای یا دمنوش ترخون از نوشیدنی های مفید است که با دم کردن برگ های ترخون در آب جوش و افزودن کمی عسل یا زنجبیل به دست می آید.
از روغن ترخون نیز به دلیل خاصیت آرام بخشی در آروماتراپی و به صورت موضعی استفاده می شود.
روش نگهداری ترخون
اگر سبزی ترخون را در باغچه خانه خود کاشته اید بهترین زمان برداشت ترخون موقعی است که گیاه 30 تا 60 سانتی متر رشد کرده باشد. هنگام چیدن مراقبت باشید به گیاه آسیب نرسانید.
برگ های ترخون را خوب شسته و بگذارید آب آن برود و خشک شود، سپس آن ها را داخل کیسه پلاستیکی در بسته قرار داده و به مدت 2 تا 3 هفته در یخچال نگهداری کنید.
ترخون را می توان به صورت فریز شده به مدت یک ماه نگهداری کرد.
برای خشک کردن ترخون لازم است آب آن را خوب گرفته و سپس در مکان تاریک بگذارید تا بعد از چند روز خشک شود. معمولا مقدار ترخون خشک به دست آمده 1/3 ترخون تازه است.
تفاوت ترخون و مرزه
ترخون و مرزه هر دو از سبزیجات معطر و پرخاصیت هستند که معمولا از اجزای ثابت سبزی خوردن به حساب می آیند اگرچه به دو خانواده متفاوت تعلق دارند: ترخون از تیره کاسنیان و مرزه از تیره نعناعیان است.
ترخون طبع خیلی گرم و خشک دارد اما طبع مرزه نسبتا گرم و خشک است.
گل گیاه ترخون زرد رنگ اما گل گیاه مرزه سفید و بنفش است.
ارزش غذایی ترخون
مواد مغذی موجود در 100 گرم ترخون به صورت زیر است:
کالری: 295
چربی: 8 گرم
کربوهیدرات: 50 گرم
فیبر: 7 گرم
پروتئین: 23 گرم
عوارض جانبی و مضرات ترخون
- مصرف برگ ترخون در برخی افراد ممکن است باعث تحریکات پوست شود.
- زنان باردار و مادران شیرده قبل از مصرف ترخون و روغن آن لازم است با پزشک مشورت کنند.
- ترخون حاوی استراگول است و مصرف بیش از حد آن در طولانی مدت می تواند به سرطان منجر شود.
- اگر از اختلالات خونریزی رنج می برید قبل از افزودن ترخون به رژیم غذایی خود با پزشک مشورت کنید زیرا ترخون می تواند لخته شدن خون را کند کند.
- دو هفته قبل از عمل جراحی از مصرف ترخون اجتناب کنید.
منبع: drhealthbenefits – drhealthbenefits2 – organicfacts – stylecraze
