کمردرد یک مشکل رایج است و می تواند ناشی از کشیدگی عضلات کمر یا تاندون های پشت ایجاد شود. از عوامل دیگر کمردرد می توان به آرتروز، مشکلات ساختاری و آسیب دیدگی دیسک اشاره کرد. این عارضه منجر به گرفتگی و اسپاسم عضلات کمر میشود به گونه‌ای که فعالیت‌های روزانه فرد را مختل می‌کند اما نگران نباشید زیرا این درد معمولا با استراحت، فیزیوتراپی و مصرف دارو بهتر می شود و با فعال بودن و حفظ وزن در حد ایده آل می توان به کاهش آن کمک کرد.
چرا کمردرد یک مشکل رایج است؟
بخش پایینی کمر معمولا تنها پنج مهره– کمتر از گردن و پشت – دارد و وظایف سنگینی بر عهده این مهره ها قرار دارد. کمر ناحیه پیوند دهنده ستون فقرات به لگن و تحمل کننده وزن بالا تنه است. این قسمت تحت قشار حرکات و تنش های مختلفی قرار دارد و همین موضوع می تواند به ساییدگی، تحلیل رفتن و آسیب دیدگی آن منجر شود.
عوامل رایج کمردرد
کمردرد مزمن عمدتا در اثر آسیب دیدگی عضلات و رباط ها ایجاد نمی شود و از بین دلایل مختلف، تاثیر مشکلاتی در دیسک کمر، اعصاب، مفاصل یا مهره ها در این مقوله بیشتر است. به طور کلی، استئوآرتریت (رایج ترین دلیل آرتروز) و بیماری دیسک دژنراتیو (فرایند طبیعی تحلیل رفتن دیسک های ستون فقرات) در میان دلایل اصلی بروز کمردرد مزمن در افراد هستند. اما کمردرد می تواندر در نتیجه فشارهای حاد و یا ضرب دیدگی ناشی از یک حادثه (مثل تصادف) رخ بدهد.
استئوآرتریت ستون فقرات
استئو آرتریت ستون فقرات – روند آهسته تحلیل رفتن مفاصل ستون فقرات – را می توان دلیل اصلی بروز کمردرد دانست. همه ما با بالا رفتن سن، تخریب مفاصل را تجربه می کنیم و بروز کمردرد با افزایش سن نیر خیلی عجیب نیست. با تخریب غضروف میان مفاصل ستون فقرات، زمینه التهاب بافت های اطراف فراهم می شود. التهاب و نازک شدن غضروف، اصطکاک بین مفاصل را افزایش می دهد و کمردرد را ایجاد می کند.
آسیب دیدگی کمر
افتادن شدید یا یک تصادف از عوامل رایج آسیب دیدگی کمر به شمار می رود. اما بلند کردن سبد لباس ها و بالا بردن آن از پله هم می تواند این مشکل را ایجاد کند. دسته ای از آسیب دیدگی های کمر به صورت ناگهانی و ناشی از ضربات هستند و برخی دیگر به صورت تدریجی و در طول سالیان ایجاد می شد. شاید فکر کنید که آسیب دیدگی کمر احتمالا مخصوص ورزشکاران و سبک فعال زندگیشان است؛ اما اینطور نیست! ممکن است در زمان خم شدن و برداشتن جوراب، یا بغل کردن کودکان به کمرتان آسیب بزنید.
دیسک کمر
ستون فقرات در بخش کمر و قفسه سینه از 17 مهره ای تشکیل شد است که بر روی هم قرار دارند. بین هر دو مهره، یک دیسک به شکل بالشتک قرار دارد که به جذب فشار وارد بر استخوان ها کمک می کند؛ هر دیسک از یک دیواره بیرونی و یک مایع درونی تشکیل شده است.
دیسک کمر به حالتی گفته می شود که مایع درونی دیسک بین پنج مهره کمر به بیرون نشت کرده و یا دیواره آن را به سمت بیرون متورم کند. این بیرون زدگی می تواند با اعمال فشار بر اعصاب کناری و دردی همراه شود که به باسن و پاها منتشر می شود و تحت عنوان درد سیاتیک شناخته می شود. دیسک کمر می تواند با کمردرد همراه شود و این بیرون زدگی دیسک کمر می تواند در نتیجه یک ضربه یا فرسایش تدریجی آن در طول زمان باشد.
تنگی کانال نخاعی
تنگی کانال نخاعی کمری زمانی رخ می دهد که کانال عبوری نخاع در قسمت کمر تنگ می شود و بر ریشه های عصب عبوری از کنار آن، فشار وارد می کند. این مشکل می تواند ناشی از تشکیل زوائد استخوانی، ضخیم شدگی رباط کناری یا تخریب دیسک یا مفصل کمر باشد.
فشردگی ریشه های عصب می تواند بسیار دردناک باشد و کمردرد تنها نتیجه تنگی کانال نخاعی نیست و می تواند با درد سیاتیک و درد منتشر به اندامهای تحتانی همراه شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟
اکثر موارد کمردرد در نهایت و بدون درمان بخصوصی، رفع می شود اما مواردی هم وجود دارند که لزوم مراجعه فوری به پزشک را به همراه می اورند. برخی از این موقعیت ها عبارتند از:
- بیمار، کودک باشد.
- در صورت بروز تصادف، مصدومیت یا ضرب دیدگی
- تب یا حالت تهوع
- ضعف، بیحسی یا گزگزکردن ساق و/یا کف پا
- بی اختیاری ادراری و مدفوعی
- درد شدید و پیوسته ای که ناگهان یا به تدریح بدتر می شود و از بین نمی رود
- دردی که خواب بیمار را به هم بزند.
اگرچه شاید بعضی از موقعیت ها به مداخله فوری پزشکی نیاز داشته باشند، اما اکثر موارد با فوریت همراه نیستند و باید سر فرصت به آن پرداخت.
روشهای درمان کمردرد
کمردرد معمولا با استراحت، گذاشتن یخ و مصرف داروهای مسکن بدون نسخه بهتر می شود. بعد از چند روز استراحت، میتوانید فعالیت های عادی خود را از سر بگیرید. فعال ماندن به تامین خون به ناحیه دردناکی و کاهش درد کمک می کند. روشهای دیگر بهبود کمردرد به دلیل ایجاد آن بستگی دارد و می تواند شامل موارد زیر شود:
- مصرف دارو: پزشکان مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) یا داروهای تجویزی را برای کاهش درد انواع دیسک مانند فتق دیسک گردن و همچنین دیسک کمر تجویز می‌کنند. علاوه‌‍‌براین، دسته ای از داروها هم برای شل کردن عضلات و پیشگیری از اسپاسم عضلانی استفاده می شوند.
- فیزیوتراپی (PT): فیزیوتراپی می تواند به تقویت عضلات و پشتیبانی از ستون فقرات کمک کند. فیزیوتراپی به بهبود انعطاف پذیری و پیشگیری از آسیب های بیشتر کمک می کند.
- درمان های دستی: روشهای دستی مختلفی برای شل کردن عضلات سفت و منقبض، کاهش درد و بهبود حالت بدن وجود دارند. بسته به دلیل ایجاد درد شاید به کمک یک متخصص استئوپاتی یا کایروپرکتیک نیاز پیدا کنید. ماساژ درمانی هم به کاهش کمردرد و بازیابی عملکردی کمک می کند.
- تزریق: پزشک ممکن است از سوزن برای تزریق دارو در ناحیه ایجاد درد استفاده کند؛ تزریق استروئید می تواند در عین کاهش درد به کاهش التهاب نیز کمک کند.
- جراحی: برخی از مشکلات و آسیب دیدگی ها به جراحی ترمیمی نیاز دارند؛ جراحی های مختلفی، از روشهای کم تهاجمی تا روشهای تهاجمی، برای کاهش کمردرد وجود دارد.
اکثر افراد درگیر کشیدگی یا رگ به رگ شدن کمر، بدون هرگونه پیامدهای طولانی مدت و بعد از مدتی به روال عادی زندگی خود بر می گردند، اما این موضوع برای همه صادق نیست.
کمردرد بعضی نفرات شکل مزمن به خود می گیرد و حتی بعد از گذشت چند هفته نیز بهتر نمی شود. افراد سالمند مبتلا به مشکلات دژنراتیو مثل آرتروز و پوکی استخوان نیز بعضا به نشانه هایی دچار می شوند که با گذر زمان بدتر می شود. جراحی و درمان های دیگر در کمک به کاهش درد ناشی از طیف وسیعی از آسیب دیدگی ها و مشکلات موثر هستند.
